مشکل حواس‌پرتي يا عدم تمرکز، مسئله‌اي است که با بالا رفتن مقطع تحصيلي، ممکن است بيش‌تر نمايان ‌شود؛ زيرا تعداد درس‌هايي که يک دانش‌آموز بايد آن‌ها را مطالعه کند بيش‌تر مي‌شود و به دليل خستگي و کار بيش‌تر، ذهن مشغوليت بيش‌تري پيدا مي‌کند؛ اما غلبه بر آن، کار چندان مشکلي نيست و شما مي‌توانيد با رعايت نکات زير بر آن فائق آييد:

1) زمان‌هاي مطالعه‌ي خود را کوتاه کنيد. به طور مداوم و پي در پي مطالعه نکنيد و با خود نگوييد که تا اين درس را تمام نکرده‌ايد از مطالعه دست برنمي‌داريد؛ با اين کار خسته مي‌شويد و ذهنتان به اين مسئله مي‌پردازد که چه زماني مطالعه تمام مي‌شود. بعد از هر 45 دقيقه مطالعه، 15 دقيقه استراحت کنيد.

2) براي هر صفحه با توجه به سطح مطالب آن، زمان خاصي را مشخص کنيد. اگر صفحه‌‌اي نکات زيادي داشت با خود قرار بگذاريد که در عرض 15 دقيقه اين صفحه را تمام کنيد. به اين ترتيب چون ذهن درمي‌يابد که وقت زيادي ندارد، به مطالعه سرعت مي‌بخشد و خيلي کم‌تر به عوامل ديگر مي‌پردازد.

3) تمام درس‌هايي را که بايد براي روز آينده آماده کنيد جلوي روي‌تان نگذاريد؛ زيرا نگراني تمام کردن آن‌ها شما را از مطالعه‌‌ي درست بازمي‌دارد.

4) عدم انگيزه و علاقه براي مطالعه‌ي يک درس از عوامل مستقيم حواس‌پرتي است. براي يادگيري بهتر درسي که دوست نداريد، براي خود پاداشي تعيين کنيد که در صورت تمام کردن آن درس، البته با کيفيت مطلوب، آن را به خود هديه دهيد.

5) سعي کنيد هنگام مطالعه اندکي صداي خود را بشنويد و سيستم شنوايي‌تان را با مطالعه‌تان هماهنگ کنيد. البته منظور اين نيست که بسيار بلند بخوانيد. در اين صورت انرژي‌تان تحليل مي‌رود.

6) از درس خواندن در نيمه‌هاي شب بپرهيزيد. وقتي مي‌دانيد ساير اعضاي خانواده در خواب به سر مي‌برند خواب‌آلودگي به سراغتان مي‌آيد و ذهن به طور مداوم پيام خوابيدن را صادر مي‌کند.

7) جايي بنشينيد که مطالعه در آن‌جا را دوست داريد و هميشه در آن‌جا درس مي‌خوانيد. در اين صورت کمک بزرگي به تمرکز خود مي‌کنيد؛ زيرا ذهن به مطالعه در آن مکان عادت دارد و به اصطلاح شرطي شده است.

منبع: kanoon.ir

جعفر مفتاح معتقد است همه نوابغ تاریخ دو ویژگی داشته اند. یکی از این دو ویژگی هم اکنون در شرایط تعطیلات کرونایی برای دانش آموزان به طور ناخواسته ایجاد شده است. اما  این خود دانش آموزان هستند که می توانند در ویژگی دوم نیز با نوابغ همسو شوند یا این که به سویی دیگر بروند . این دو ویژگی کدام هستند؟ انتخاب شما در مورد ویژگی دوم چیست؟ 

نظر جعفر مفتاح 

همیشه برای من عجیب و البته بیشتر تحسین‏ برانگیز بود که چگونه ذکریای رازی بدون خودکار و کاغذ امروزی و بدون کامپیوتر توانست ده‏ها کتاب بنویسد، یا ابوعلی ‏سینا چطور توانست صدها گونه گیاهی و حشره را طبقه‏ بندی کند و چطور فرصت کرد که کتاب‏های مرجع پزشکی ‏اش را بنویسد؟

مندل، پدر علم ژنتیک با چه حوصله‏ و انگیزه ‏ای 28000 گیاه نخود فرنگی را در باغچه کوچک کلیسایش پرورش داد و اساساً این همه وقت را چگونه در اختیار داشت و تمام دانشمندان و نوابغ از قدیم تا هم اکنون نیز همین طور.

پاسخ را چنین دریافتم که همگی از دو امتیاز یا امکان برخوردار بودند و یا آن‏ها را فراهم کردند:

1) وقت آزاد زیاد برای تفکر، مطالعه و انجام پروژه‏های‌شان

2) تمرکز فردی بالا و دوری از دغدغه‏ ها و هیاهوهای اجتماعی

گرگول مندل، کشیش اتریشی از وقت آزاد و کلیسای آرامش حداکثر استفاده را کرد و به دور از دغدغه‏ های بیرون و با استفاده از مهارت باغبانی ‏اش، دست به پرورش هدف‌مند بوته‏ های نخودفرنگی رنگارنگ زد تا توانست اصول اولیه علم ژنتیک را تئوریزه کند.

لئوناردو داوینچی از آن جهت توانست نبوغ خود را شکوفا کند و آثاری جاودانه به جا بگذارد که از تمام وقت خود و از فضای آرام کلیساهای فلورانس و کارگاهش حداکثر استفاده را برد.

برادران رایت که دوچرخه ساز بودند هنگامی توانستند طراحی اولیه هواپیمای خود را روی کاغذ بیاورند که ناچار به ماندن در خانه شدند.

ابوعلی‏ سینا،  بخش‏هایی از آثارش را در زندان نوشت حتی هنگام آزادی، فضای آرام و فرصت تمرکز در زندان را برای تمام کردن کتابش بر هیاهوی بیرون ترجیح داد.

در شرایط کنونی، ویروس کرونا علی‏رغم آسیب ‏ها و نگرانی‏ هایی که ایجاد کرده، دو امکان یا امتیاز را برای همه به ویژه شما دانش ‏آموزان و فارغ ‏التحصیلان، تحمیل (فراهم) کرده است:

1) وقت آزاد زیاد

2) امکان تمرکز فردی و دوری از هیاهو و مناسباتی که اغلب دست و پا گیر هستند.

حال که ناچارید در خانه بمانید، دو راه کلی برای گذراندن این دوران خواهید داشت:

راه اول و ساده‏ تر: گذراندن وقت با سرگرمی‏ های فراوان مجازی و فیزیکی؛

راه دوم: پیروی از الگوی نوابغ و استفاده حداکثری از این دو امکان برای افزایش دانش خود.

انتخاب با شماست ؟

شما کدام راه را انتخاب می‏کنید؟

در هر صورت شرایط فعلی ماندگار نیست. مناسب ‏ترین راه گذر از این دوران، بهره ‏برداری حداکثری از فرصتی است که شرایط کرونایی بر همه ما تحمیل کرده است.

اگر راه دوم (راه نوابغ) را انتخاب کرده ‏اید پیشنهاد می‏ کنم برنامه مطالعاتی خود را بررسی و در صورت نیاز تکمیل کنید و اگر ندارید برنامه ‏ای مناسب با وضعیت خود تنظیم نمایید.

هدف این مقاله، برنامه ‏ریزی نیست. اما اجازه بدهید دو نکته کلیدی که به آن اعتقاد دارم را بیان کنم:

1) آزمون یا امتحان، ناب ‏ترین و مؤثرترین تمرین است. در هر میزان تسلطی که دارید، در آزمون‏ ها چه آنلاین (در شرایط فعلی) و چه حضوری (بعد از گذر از این دوران) شرکت کنید.

2) آزمون‏ ها و امتحانات گذشته خود را کار کنید.

آزمون‏ هایی را انتخاب کنید که یا در حال مطالعه مباحث آن هستید و یا قرار است به سؤالات آن مباحث، در آزمون‏ های بعدی پاسخ دهید.

این کار، به شدت، بازدهی شما را افزایش خواهد داد.

با آرزوی سلامتی و موفقیت برای شما

جعفر مفتاح